Borsada Ölü Kedi Sıçraması Nedir? Yatırımcılar İçin Uyarıcı Bir Kavram
Borsa yatırımcılarının sıkça karşılaştığı teknik terimlerden biri olan ölü kedi sıçraması (dead cat bounce), özellikle sert düşüş yaşayan hisselerde yaşanan kısa vadeli yükselişleri ifade eder. Adını ilk duyduğunuzda ilginç ya da biraz rahatsız edici gelebilir ancak bu kavram, yatırım stratejileri açısından oldukça kritik bir öneme sahiptir.
Bu makalede, ölü kedi sıçraması nedir, hangi şartlarda ortaya çıkar, nasıl tespit edilir ve yatırımcılar bu durumda nasıl davranmalıdır gibi sorulara detaylı şekilde yanıt vereceğiz.
Ölü Kedi Sıçraması Nedir?
Ölü kedi sıçraması, sert bir düşüş yaşayan bir hisse senedi veya endeksin, geçici bir tepkiyle kısa süreli bir yükseliş yaşamasıdır. Ancak bu yükseliş genellikle kalıcı değildir ve fiyatlar yeniden düşmeye devam eder.
Adını İngilizce’deki “Even a dead cat will bounce if it falls from a great height” deyiminden alır. Yani, yüksekten düşen ölü bir kedi bile zıplayabilir. Bu deyim, piyasalardaki geçici yükselişlerin kalıcı toparlanma anlamına gelmediğini ifade eder.
Neden Oluşur?
Ölü kedi sıçraması, birkaç temel nedene dayanır:
- Aşırı Satış Durumu (Oversold): Fiyatın aşırı düşmesi teknik olarak kısa vadeli bir tepki alımını tetikleyebilir.
- Psikolojik Etki: Yatırımcılar düşen fiyatları fırsat olarak görüp alıma geçebilir.
- Haber Akışı: Olumsuz haberlerin ardından gelen “iyi sayılabilecek” gelişmeler yatırımcıları yanıltabilir.
- Algoritmik İşlemler: Otomatik işlem yapan algoritmalar, belirli destek seviyelerinde alım emirleri oluşturabilir.
Ancak bu yükseliş, genellikle sürdürülebilir bir toparlanmaya işaret etmez.
Teknik Analizde Ölü Kedi Sıçraması
Bu oluşumu teknik analizle tespit etmek mümkündür:
- Sert Düşüş: Öncesinde %15-%40 gibi bir düşüş yaşanır.
- Kısa Süreli Yükseliş: %5-10 arası kısa bir toparlanma olur.
- Yeniden Düşüş: Yükseliş kalıcı olmaz ve düşüş kaldığı yerden devam eder.
Bu formasyon genellikle grafiklerde bir “L” şekli veya kısa vadeli “V” gibi görünür ama ardından tekrar aşağı yönlü hareket gelir.
Hangi Piyasalarda Görülür?
- Borsa İstanbul (BIST): Ani çöküş yaşayan hisselerde sık görülür.
- Kripto Paralar: Yüksek volatilite nedeniyle ölü kedi sıçramaları çok yaygındır.
- ABD Hisse Senetleri: Özellikle bilanço açıklamaları sonrası sık rastlanır.
- Döviz ve Emtia Piyasaları: Sert satışlar sonrası kısa süreli düzeltmelerde gözlemlenebilir.
Ölü Kedi Sıçraması ile Gerçek Toparlanma Arasındaki Fark
| Kriter | Ölü Kedi Sıçraması | Gerçek Toparlanma |
|---|---|---|
| Süre | Kısa vadeli (1-5 gün) | Orta-uzun vadeli |
| Hacim | Düşük-orta | Yüksek ve istikrarlı |
| Neden | Teknik, psikolojik | Temel ve teknik faktörler |
| Trend | Düşüş trendi devam eder | Yükseliş trendi başlar |
Bu farkları doğru analiz edemeyen yatırımcılar, bu geçici yükselişi dipten dönüş sanıp zarar edebilir.
Yatırımcılar Ne Yapmalı?
- Dikkatli Olun: Hızlı yükselişlere kanmayın. Teknik analizle düşüş trendi bitmiş mi kontrol edin.
- İşlem Hacmini Takip Edin: Düşük hacimli bir yükseliş, sıçrama olabilir.
- Haberlere Şüpheyle Yaklaşın: Sadece haber akışıyla alım yapmak risklidir.
- Kademeli İşlem Yapın: Alım yapacaksanız, küçük miktarlarla başlayın.
Gerçek Hayattan Örnek: Borsa İstanbul’da Ölü Kedi Sıçramaları
- 2020 Pandemi Dönemi: Pandemiyle birlikte bazı hisselerde sert düşüşler yaşanmış, ardından kısa süreli sıçramalar olmuş ama sonrasında yeniden değer kayıpları görülmüştü.
- Kripto Para Borsaları: Bitcoin 2022 yılında 69.000$’dan 17.000$ seviyelerine düştüğünde birçok yatırımcı 25.000$ civarındaki sıçramaları dip zannetmişti.
Her Yükseliş, Toparlanma Değildir
Ölü kedi sıçraması, yatırımcılar için önemli bir uyarıdır. Her fiyat yükselişi, yeni bir yükseliş trendinin başladığı anlamına gelmez. Bu nedenle grafik okumayı bilen, işlem hacmini analiz eden ve piyasayı objektif değerlendiren yatırımcılar bu tuzaklardan korunabilir.
Unutmayın; borsada asıl kazanç, doğru yerden girmekten çok yanlış yerde çıkmamaktan gelir.
