Portföy Getirisi Nasıl Hesaplanır?

Portföy Getirisi Nedir?

Portföy getirisi, yatırımcının belirli bir dönemde yaptığı yatırımların genel performansını ölçen oransal bir göstergedir. Yatırım yapılan varlıkların değer kazanması, temettü ödemeleri, faiz gelirleri ve diğer kazançlar bu getirinin bileşenlerini oluşturur. Yani sadece bir hisse senedinin değer kazanması değil, tahvillerden gelen kupon ödemeleri ya da kira gelirleri de portföy getirisi içinde yer alır.

Yatırımcının doğru kararlar alıp almadığını ölçebilmesi için bu oranı düzenli aralıklarla takip etmesi gerekir. Ancak bu hesaplama sanıldığı kadar basit değildir. Portföyde yer alan varlıkların farklı oranlarda ve zamanlarda kazandırması nedeniyle ağırlıklı ortalama getiri, zaman ağırlıklı getiri ve reel getiri gibi farklı hesaplama yöntemlerine ihtiyaç duyulur.

Neden Portföy Getirisi Hesaplanmalı?

Portföy getirisi nasıl hesaplanır sorusunun yanıtı, yatırımcının kendi performansını doğru analiz edebilmesi için gereklidir. Sadece kazanç miktarına değil, bu kazancın alınan riskle kıyaslandığında ne anlama geldiğine de odaklanmak gerekir. Ayrıca geçmiş yıllarla karşılaştırma yapılması, geleceğe yönelik yatırım stratejilerinin revize edilmesini sağlar.

Örneğin; 2024 yılında %20 kazanç elde eden bir yatırımcının, 2025’te aynı portföyle %8 getiri sağlaması bir uyarı işareti olabilir. Bu düşüşün nedeni portföy dağılımı, piyasa koşulları ya da yanlış varlık seçimi olabilir. Bu yüzden portföy performansı değerlendirme süreci yalnızca rakam okumak değil, detaylı analiz yapmaktır.

Ağırlıklı Ortalama Getiri Nasıl Hesaplanır?

Portföyde yer alan her yatırımın aynı oranda etkili olmadığı durumlarda, ağırlıklı ortalama getiri hesaplama yöntemi devreye girer. Bu yöntem, her yatırım aracının portföydeki payı ile o aracın getirisi çarpılarak hesaplanır.

Formül:
Portföy Getirisi = (Ağırlık₁ × Getiri₁) + (Ağırlık₂ × Getiri₂) + … + (Ağırlıkₙ × Getiriₙ)

Örnek:
Bir yatırımcının portföyü şu şekilde olsun:

• %50 hisse senedi (%20 getiri)
• %30 tahvil (%10 getiri)
• %20 altın (%25 getiri)

Portföy getirisi = (0.50 × 20) + (0.30 × 10) + (0.20 × 25) = 10 + 3 + 5 = %18

Bu yöntem sayesinde portföyün toplam performansı yatırım oranlarına göre gerçekçi biçimde analiz edilir.

Zaman Ağırlıklı Getiri (Time-Weighted Return)

Zaman ağırlıklı getiri yöntemi, yatırım dönemleri içinde portföye para girişi ya da çıkışı olduğunda kullanılır. Örneğin bir yatırımcı yılın ortasında portföye yeni bir para eklediyse, normal ağırlıklı ortalama getiri yöntemi yanıltıcı olur. Bu durumda her bir dönem ayrı ayrı analiz edilir ve sonrasında geometrik ortalama alınarak genel getiri hesaplanır.

Formül:
Toplam Getiri = (1 + Getiri₁) × (1 + Getiri₂) × … × (1 + Getiriₙ) – 1

Örnek:

• Ocak–Haziran getirisi: %10
• Temmuz–Aralık getirisi: %5

Toplam Getiri = (1.10 × 1.05) – 1 = 1.155 – 1 = %15.5

Zaman ağırlıklı getiri yöntemi, fon yöneticilerinin performansını ölçmek için de kullanılır çünkü yatırımcı davranışlarından bağımsızdır.

Nominal ve Reel Getiri Farkı

Nominal getiri, yüzeyde görülen getiridir. Ancak yatırımın gerçek başarısını ölçmek için reel getiri hesaplama yapılmalıdır. Reel getiri, enflasyonun etkisini dışlayan net getiridir.

Formül:
Reel Getiri = Nominal Getiri – Enflasyon Oranı

Örnek:
Nominal getiri: %20
Enflasyon: %15
Reel getiri = %5

Bu fark özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde yatırım kararlarını doğrudan etkileyebilir.

Yıllıklaştırılmış Getiri Nedir?

Bazı yatırımlar yıllık değil, aylık ya da altı aylık sürelerde değerlendirilir. Bu durumda yıllıklaştırılmış getiri, kısa vadeli getirinin yıllık bazda ne anlama geldiğini gösterir.

Formül:
Yıllık Getiri = [(1 + Toplam Getiri) ^ (1 / Süre)] – 1

Örnek:
6 ayda %10 getiri sağlandıysa:
(1.10) ^ (1 / 0.5) – 1 = (1.10) ^ 2 – 1 = 1.21 – 1 = %21

Bu hesaplama özellikle kısa vadeli yatırımların uzun vadede nasıl performans göstereceğini değerlendirmek açısından önemlidir.

Portföy Performansını Etkileyen Faktörler

Portföy getirisi sadece yatırım aracının performansına bağlı değildir. Aşağıdaki faktörler doğrudan ya da dolaylı olarak etkili olabilir:

• Piyasa koşulları
• Portföy dağılımı
• Yatırım süresi
• Vergilendirme ve işlem maliyetleri
• Temettü, faiz ve kupon ödemeleri

Ayrıca yatırımcının duygusal kararları, zamanlama hataları ve piyasa haberlerine tepkileri de portföy performansı değerlendirme sürecini doğrudan etkileyebilir.

Risk Ayarlı Getiri Hesaplama

Sadece yüksek getiri elde etmek, iyi bir yatırım stratejisi anlamına gelmez. Getirinin alınan risk ile orantılı olup olmadığı önemlidir. Bu sebeple aşağıdaki oranlar kullanılır:

• Sharpe Oranı: Getiri / volatilite
• Treynor Oranı: Getiri / beta değeri
• Sortino Oranı: Getiri / negatif sapma

Bu oranlar sayesinde yatırımcı, riske göre ne kadar kazanç elde ettiğini ölçebilir.

Portföy Getirisi Nasıl Hesaplanır ?

Portföy getirisi nasıl hesaplanır sorusunun cevabı, yatırım kararlarının başarısını ölçmek, stratejileri yeniden değerlendirmek ve geleceğe hazırlıklı olmak açısından kritik önem taşır. Hangi yöntemin kullanılacağı yatırımın süresine, yatırım araçlarına ve portföydeki para hareketliliğine göre değişir. Yatırımcılar bu hesaplamaları düzenli yaparak sadece geçmişi analiz etmekle kalmaz, aynı zamanda ileriye dönük daha isabetli adımlar atabilir.